Ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), προς παρουσίαση της πραγματικής εικόνας των γεγονότων σε σχέση με δημοσιεύματα που έχουν ακολουθήσει τη συνεδρία (06/10/2020) της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού στην παρουσία αρμόδιων φορέων για τις καθυστερήσεις αναφορικά με την έναρξη της λειτουργίας της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού, κρίνει αναγκαίο να τοποθετηθεί δημόσια, για την καταγραφή του ιστορικού των γεγονότων και των σχετικών ενεργειών του, που αφορούν την πορεία για τη λειτουργία της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού στην Κύπρο.
Ο ΔΣΜΚ είχε κληθεί αρχικά να εφαρμόσει τη λειτουργία της Αγοράς με βάση το μοντέλο Αγοράς Διμερών Συμβολαίων. Προς αυτό τον σκοπό, είχε ετοιμάσει τους πρώτους Κανόνες Αγοράς Ηλεκτρισμού το 2008, οι οποίοι εγκρίθηκαν από την ΡΑΕΚ το 2009. Λόγω του ότι δεν υπήρξε ενδιαφέρον για δραστηριοποίηση στην Αγορά Ηλεκτρισμού, το 2014 η ΡΑΕΚ εξέδωσε την Απόφαση 1191/2014 με στόχο την αναδιοργάνωση της Αγοράς Ηλεκτρισμού. Ακολούθως τον Μάιο του 2015 η ΡΑΕΚ εξέδωσε την Ρυθμιστική Απόφαση 01/2015, που προνοεί την εφαρμογή του μοντέλου Κοινοπραξίας Ισχύος με Παράλληλη Λειτουργία Διμερών Συμβολαίων, το οποίο ο ΔΣΜΚ έχει κληθεί να εφαρμόσει.
Σε συνέχεια της πιο πάνω Απόφασης ο ΔΣΜΚ προχώρησε άμεσα στη σύνταξη των νέων Κανόνων Αγοράς Ηλεκτρισμού, οι οποίοι εγκρίθηκαν από την ΡΑΕΚ τον Μάιο 2017. Ακολούθως ο ΔΣΜΚ προχώρησε και στη διαδικασία έκδοσης Διαγωνισμού για την προμήθεια του Συστήματος Διαχείρισης της Αγοράς (MMS), το οποίο αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη λειτουργία της Αγοράς.
Το αρχικό χρονοδιάγραμμα για την έναρξη της λειτουργίας του νέου μοντέλου της Αγοράς, όπως αυτό είχε καθοριστεί στην Ρυθμιστική Απόφαση 01/2017 της ΡΑΕΚ, όριζε ως καταληκτική ημερομηνία τον Ιούλιο του 2019. Αποτελεί γεγονός ότι δεν κατέστη δυνατή η τήρηση του συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος λόγω ακύρωσης του Διαγωνισμού που είχε εκδοθεί για την προμήθεια του Συστήματος Διαχείρισης της Αγοράς (MMS).
Στο πλαίσιο του προαναφερόμενου Διαγωνισμού, υποβλήθηκε μόνο μια προσφορά, της τάξης των €15 εκατομμυρίων, που υπερέβαινε σημαντικά το προϋπολογιζόμενο ποσό για το έργο, το οποίο ανερχόταν στα €6 εκατομμύρια. Ως εκ τούτου, τον Οκτώβριο του 2018 ο ΔΣΜΚ αποφάσισε την ακύρωση του εν λόγω Διαγωνισμού.
Τον Ιανουάριο 2019 και αφού είχε προηγηθεί διαβούλευση με τους κύριους προμηθευτές Συστημάτων Διαχείρισης Αγορών Ηλεκτρισμού, ούτως ώστε να αρθούν πιθανά εμπόδια για τη συμμετοχή τους στη νέα διαδικασία, ο ΔΣΜΚ ήταν έτοιμος για έκδοση νέου Διαγωνισμού για προμήθεια του Συστήματος Διαχείρισης της Αγοράς. Με οδηγίες του Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας ανεστάλη η έκδοση του νέου Διαγωνισμού, μέχρις ότου ολοκληρωθεί από το Υπουργείο η αξιολόγηση της πρότασης του ΧΑΚ για ανάληψη από αυτό της αρμοδιότητας του Λειτουργού Αγοράς. Τον Απρίλιο 2019, βάσει οδηγιών του Υπουργείου, ο ΔΣΜΚ εξέδωσε τελικά το νέο Διαγωνισμό, με κατάλληλα διαφοροποιημένους εμπορικούς και νομικούς όρους, ούτως ώστε να διευκολυνθεί η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων.
Το αποτέλεσμα του αναθεωρημένου Διαγωνισμού ήταν η υπογραφή Συμβολαίου τον Απρίλιο του 2020 με την εταιρεία «Grid Solutions» της General Electric (GE) για το ποσό των €5,5 εκατομμυρίων, δηλαδή 10 εκατομμύρια λιγότερα από το ποσό της προσφοράς του πρώτου Διαγωνισμού.
Η σύμβαση που έχει υπογραφεί με τον Ανάδοχο για την υλοποίηση του Συστήματος Διαχείρισης της Αγοράς προβλέπει ολοκλήρωση του έργου μέχρι τον Οκτώβριο του 2021. Παρατηρείται ωστόσο καθυστέρηση σε επιμέρους εργασίες, της τάξης των τεσσάρων μηνών, με ευθύνη του Αναδόχου, ο οποίος επικαλούμενος τις συνέπειες της πανδημίας δήλωσε μείωση στην απόδοσή του κατά 25%. Ωστόσο, καταβάλλεται προσπάθεια ώστε οι καθυστερήσεις αυτές να μην επηρεάσουν την ημερομηνία παράδοσης του έργου. Σημειώνεται ότι ο ΔΣΜΚ ενημερώνει την ΡΑΕΚ σε μηνιαία βάση σχετικά με την πρόοδο του έργου.
Σε συνάρτηση με το πιο πάνω, τονίζεται ότι τροχοπέδη στην προσπάθεια που καταβάλλει ο ΔΣΜΚ για την έγκαιρη και επιτυχή ολοκλήρωση του έργου αποτελεί η Απόφαση της ΡΑΕΚ 307/2020, με ημερομηνία 28 Σεπτεμβρίου 2020, για τη διαγραφή κονδυλίου ύψους €487.000 στον Προϋπολογισμό για το 2021, που αφορά τις συμβάσεις των εμπειρογνωμόνων Συμβούλων του ΔΣΜΚ, παρά την περί αντιθέτου τεκμηριωμένη άποψη του ΔΣΜΚ. Οι εξειδικευμένες γνώσεις και η εμπειρία των Συμβούλων αποτελούν σημαντικό και απαραίτητο εργαλείο στα χέρια του ΔΣΜΚ. Η συμβολή τους στην προσπάθεια που καταβάλλεται είναι καθοριστικής σημασίας και περιλαμβάνει την ενεργό συμμετοχή τους στην ανάπτυξη του Συστήματος Διαχείρισης της Αγοράς, την εκπαίδευση του προσωπικού και στον καθορισμό σεναρίων για τον έλεγχο του λογισμικού της Αγοράς Ηλεκτρισμού κατά το στάδιο των δοκιμών, ενώ είχαν πολύτιμη συμμετοχή στη συγγραφή των όρων του Διαγωνισμού και στην αξιολόγηση των προσφορών. Εν κατακλείδι, ο ΔΣΜΚ τονίζει ότι θεωρεί την περαιτέρω παρουσία των εμπειρογνωμόνων Συμβούλων απολύτως αναγκαία για την έγκαιρη και επιτυχή ολοκλήρωση του έργου και για τον σκοπό αυτό έχει αποστείλει τεκμηριωμένη επιστολή στην ΡΑΕΚ.
Σε συνάρτηση με τα πιο πάνω τονίζεται επίσης ότι από τον Σεπτέμβριο του 2017 έχει επιτευχθεί το άνοιγμα της Αγοράς Ηλεκτρισμού στη βάση της Ρυθμιστικής Απόφασης 04/2017 της ΡΑΕΚ για εφαρμογή μεταβατικής ρύθμισης στην Αγορά Ηλεκτρισμού της Κύπρου πριν την πλήρη εφαρμογή του νέου μοντέλου Αγοράς. Έκτοτε ο ΔΣΜΚ είναι έτοιμος να διαχειριστεί την Αγορά αυτή με λογισμικό που έχει αναπτύξει ο ίδιος. Τονίζεται ότι η μεταβατική ρύθμιση της Αγοράς παρέχει τη δυνατότητα για εμπορία μέσω διμερών συμβολαίων. Εντούτοις μόνο ένας ιδιώτης επενδυτής έχει ενδιαφερθεί έμπρακτα και η είσοδος του στην Αγορά αναμένεται στις αρχές του 2021. Επομένως, οι οποιεσδήποτε αναφορές γίνονται για μη άνοιγμα της Αγοράς δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Σε σχέση με το εργασιακό κλίμα, ο ΔΣΜΚ τονίζει ότι οι εργασιακές και διαπροσωπικές σχέσεις της συντριπτικής πλειοψηφίας των εργαζομένων είναι άριστες. Για τα όποια προβλήματα προσωπικού, που εν πολλοίς οφείλονται σε αδυναμίες και τρωτά σημεία στις σχετικές πρόνοιες του ισχύοντος Νόμου, ο ΔΣΜΚ παραπέμπει στις προηγούμενες ανακοινώσεις του, στις οποίες επεξηγεί με σαφήνεια τις εν λόγω αδυναμίες και τα τρωτά σημεία προτάσσοντας για πολλοστή φορά την ανάγκη για άμεση ανεξαρτητοποίηση του ΔΣΜΚ που έχει καθυστερήσει σημαντικά.
Ενόψει των πιο πάνω γεγονότων, ο ΔΣΜΚ, παρά τα θεσμικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, θα συνεχίσει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για ολοκλήρωση του έργου της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού, τηρώντας ταυτόχρονα όλες τις νόμιμες διαδικασίες.
Πέραν της λειτουργίας της Αγοράς Ηλεκτρισμού δεν πρέπει να παραγνωρίζεται και η άλλη βασική αρμοδιότητα του ΔΣΜΚ που αφορά στην ασφαλή, αξιόπιστη και οικονομική λειτουργία του Ηλεκτρικού Συστήματος. Χαρακτηριστικά αναφέρονται τα ακόλουθα σημεία που αφορούν την άσκηση της εν λόγω δραστηριότητας από τον ΔΣΜΚ.
Στα πλαίσια της υλοποίησης του Μέτρου Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης αναφορικά με τον ηλεκτρισμό, ο ΔΣΜΚ σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και μετά από σκληρή δουλειά, έχει πετύχει τη μόνιμη επανασύνδεση του Ηλεκτρικού Συστήματος της Κύπρου κάτω από συνθήκες ασφάλειας και αξιοπιστίας και με τρόπο που διασφαλίζεται απόλυτα η κρατική κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, ως αποτέλεσμα της ορθολογιστικής λειτουργίας του Ηλεκτρικού Συστήματος οι περικοπές ηλεκτρικής ενέργειας σε καταναλωτές λόγω βλαβών στο Σύστημα Μεταφοράς/Παραγωγής τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρεται η Θερινή Περίοδος 2020, όπου ο ΔΣΜΚ, παρά τις αντίξοες συνθήκες της πανδημίας, του παρατεταμένα ακραίου καύσωνα και της αυξανόμενης Διείσδυσης ΑΠΕ, έχει πετύχει να διασφαλίσει αξιόπιστη και απρόσκοπτη παροχή ηλεκτρισμού στον κύπριο καταναλωτή.
Λευκωσία, 09 Οκτωβρίου 2020