Αναγκαιότητα περιορισμού ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)

Σχετικά με τον περιορισμό ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) διαβεβαιώνει ότι οι εν λόγω περιορισμοί είναι απόλυτα αναγκαίοι, στον βαθμό που εφαρμόζονται, για την ασφαλή και αξιόπιστη λειτουργία του Ηλεκτρικού Συστήματος. Στις περιπτώσεις αυτές και σύμφωνα με τις πρόνοιες των ΚΜΔ Τ16.7.1.2, ο ΔΣΜΚ προβαίνει σε μείωση της ηλεκτροπαραγωγής μέχρι το σημείο που κρίνεται αναγκαίο, όπως είχε αναλυτικά επεξηγηθεί κατά την Ημερίδα Ενημέρωσης για τις προκλήσεις από την Παραγωγή Ηλεκτρισμού από ΑΠΕ.

Για την ασφαλή λειτουργία του Ηλεκτρικού Συστήματος, είναι απαραίτητο να είναι σε λειτουργία, ανά πάσα στιγμή, ένας ελάχιστος αριθμός συμβατικών μονάδων παραγωγής. Διευκρινίζεται σχετικά ότι ο ελάχιστος αυτός αριθμός σε καθημερινή βάση και η αντίστοιχη ελάχιστη συμβατική παραγωγή του Συστήματος, εξαρτάται κυρίως από την προβλεπόμενη καμπύλη συνολικής ζήτησης, τις διαθέσιμες συμβατικές μονάδες παραγωγής καθώς και τυχόν περιορισμούς στην ικανότητά τους για μέγιστη και ελάχιστη παραγωγή και άλλα τεχνικά χαρακτηριστικά. Επιπλέον, λαμβάνονται υπόψη οι τεχνικοί περιορισμοί του Συστήματος Μεταφοράς που προκύπτουν από την ανάγκη διατήρησης του κριτηρίου ασφάλειας και αξιοπιστίας Ν-1, δηλαδή σε κάθε χρονική στιγμή το δίκτυο μεταφοράς χρειάζεται να λειτουργεί με τέτοιο τρόπο ώστε η διακοπή μιας ηλεκτρικής σύνδεσης να μην οδηγεί σε διακοπή της ηλεκτρικής τροφοδότησης ή/και σε ακραίες περιπτώσεις, σε ολική σβέση του Συστήματος.

Σημαντικός παράγοντας για τον Καταρτισμό του Προγράμματος Παραγωγής, αποτελεί η ικανότητα του Συστήματος για συγχρονισμό επιπρόσθετων μονάδων παραγωγής για κάλυψη των απογευματινών αιχμών, που σε πολλές περιπτώσεις αυτή η ανάγκη αγγίζει και τα επιπλέον 400MW. Ως εκ τούτου, ο αριθμός των συμβατικών μονάδων που μπορούν να ενταχθούν στο Σύστημα σε λίγες ώρες είναι πρακτικά περιορισμένος. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η μεταβλητότητα των καιρικών συνθηκών που επηρεάζουν τις αυξομειώσεις της παραγωγής των ΑΠΕ, οι οποίες πρέπει να καλυφθούν από αντίστοιχη αυξομείωση της συμβατικής παραγωγής. Ο ΔΣΜΚ είναι υπεύθυνος, ανά πάσα στιγμή της ημέρας να ικανοποιεί τη ζήτηση του Συστήματος, διατηρώντας επαρκές λειτουργικό περιθώριο για την ικανοποιητική ρύθμιση της συχνότητας και του ρυθμού μεταβολής του φορτίου και για την κάλυψη τυχόν απώλειας της εκάστοτε μεγαλύτερης μονάδας παραγωγής. Συνεπώς, η ελάχιστη αναγκαία παραγωγή δεν είναι ένας μονοσήμαντος, στατικός αριθμός αλλά αλλάζει δυναμικά ανάλογα με τα όσα αναφέρονται πιο πάνω.

Στη φάση λειτουργίας, η διαδικασία περιορισμού ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ λαμβάνει υπόψη τις συνθήκες του Συστήματος σε πραγματικό χρόνο, αγνοώντας την πρόβλεψη των Μονάδων ΑΠΕ. Η εν λόγω πρόβλεψη χρησιμοποιείται κατά τη διαδικασία και τον καταρτισμό του Προγράμματος Παραγωγής από τον ΔΣΜΚ, όπου καταβάλλεται κάθε προσπάθεια να μεγιστοποιηθεί η ένταξη ηλεκτροπαραγωγής μονάδων ΑΠΕ, στον βαθμό που δεν παραβιάζεται η εύρυθμη και ασφαλής λειτουργία του Ηλεκτρικού Συστήματος. Στις περιπτώσεις όπου, κατά τη φάση λειτουργίας, παρατηρείται ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ η οποία ξεπερνά την πρόβλεψη, αυτή η επιπρόσθετη ηλεκτροπαραγωγή ΑΠΕ επιτρέπεται μέχρι το σημείο που δεν παραβιάζεται η ασφάλεια και η αξιοπιστία του Ηλεκτρικού Συστήματος.

Λόγω της συνεχόμενης σημαντικής αύξησης της εγκατεστημένης φωτοβολταϊκής ισχύος και μέχρι την εισαγωγή άλλων πόρων που θα παρέχουν ευελιξία στο Ηλεκτρικό Σύστημα, όπως Συστήματα Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας, ο περιορισμός ηλεκτροπαραγωγής ΑΠΕ θα γίνεται όλο και πιο συχνός, και το επίπεδο περικοπών της ηλεκτροπαραγωγής των ΑΠΕ θα είναι εκ των πραγμάτων σταδιακά αυξανόμενο, καθότι το ηλεκτρικό Σύστημα της Κύπρου είναι μικρό και απομονωμένο.

Τονίζεται ότι παρόλες τις καθημερινές μεγάλες προκλήσεις και δυσκολίες που αντιμετωπίζει το προσωπικό του ΔΣΜΚ για τη διαχείριση της αυξημένης διείσδυσης ΑΠΕ, τόσο κατά τη φάση καταρτισμού του προγράμματος παραγωγής, όσο και κατά τη φάση λειτουργίας σε πραγματικό χρόνο, έχει γίνει κατορθωτό κατά το έτος 2022 η στιγμιαία διείσδυση ΑΠΕ να ξεπεράσει το 60% της συνολικής ζήτησης.

Πιο κάτω φαίνεται μια εκτίμηση του ΔΣΜΚ για τις περικοπές ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ κατά το 2023:

(*) Οι περικοπές υπολογίζονται επί του συνόλου των ΑΠΕ, αλλά επί της ουσίας αφορούν μόνο τις μονάδες ΑΠΕ που ελέγχονται από τα ΣΤΗΔΕ Συστήματος Μεταφοράς και Συστήματος Διανομής. Σήμερα, τα ελεγχόμενα ΦΒ αφορούν περίπου το 50% της εγκατεστημένης ισχύος. Ως εκ τούτου, η πραγματική περικοπή στα ελεγχόμενα ΑΠΕ θα είναι σαφώς αυξημένη και ενδέχεται να ξεπεράσει το επίπεδο του 6%.

Ο προγραμματισμός παραγωγής έγινε βάσει της υφιστάμενης λογικής, λαμβάνοντας υπόψη την Πολιτική Λειτουργικού Περιθωρίου και την Πολιτική Ελάχιστα Ενταγμένων Μονάδων του ΔΣΜΚ.

Οι πραγματικές περικοπές αναμένεται να είναι μεγαλύτερες από την εκτίμηση, καθώς δεν έχει ληφθεί υπόψη αστοχία στην πρόβλεψη της διείσδυσης των ΑΠΕ ή/και της ζήτησης φορτίου, και η μειωμένη ευελιξία του συστήματος κυρίως λόγω μη/μερικής διαθεσιμότητας συμβατικών μονάδων παραγωγής.

(**) Μηνιαία βαθμιαία αύξηση της εγκατεστημένης ΦΒ ισχύος βάσει πρόβλεψης του ΔΣΔ. Τον Ιανουάριο 2023 λήφθηκε υπόψη εγκατεστημένη ισχύς 400 MWp και τον Δεκέμβριο του 2023 λήφθηκε υπόψη εγκατεστημένη ισχύς 510 MWp. Η εγκατεστημένη αιολική ισχύς θεωρήθηκε αμετάβλητη.